leven en dood
Sinds een jaar ben ik ritueelbegeleider. Ik praat met de nabestaanden van een pas overledene en probeer op basis van hun getuigenis in de uitvaartdienst een passend verhaal te vertellen. We zoeken samen ook naar geschikte muziek en beelden.
Ritueelbegeleider zijn is dienend mooi werk. Je treft mensen op een emotioneel moment, wanneer ze echt zijn. Ze delen herinneringen met je en laten je toe in hun leven en dat van de overledene. Na de uitvaart is er vaak dankbaarheid en ook een beetje opluchting. “Het is schoon geweest.”
Je weet nooit hoe de gesprekken met de familie, meestal een dag na het overlijden, zullen lopen. Soms voel je spanning rond de tafel. De ene heeft teveel gehad en de andere te weinig. Te weinig aandacht, te weinig geld. Maar meestal druipen de liefde en de positieve herinneringen van de muren. Familieleden vallen elkaar snikkend om de hals. De stemmen klinken gedempt, iedereen mag uitspreken. Sommigen zitten mee in de kring maar hun verdriet smoort elke mening. De dood levert inspiratie voor zachtheid en respect. Het lijkt alsof de overledene nog mee aan tafel zit en erop toekijkt dat de uitvaart vreedzaam zal verlopen.
Ik ben de bevoorrechte getuige. De gesprekken bereiken een diepte die je in andere omstandigheden nooit bereikt. Het overlijden dwingt de nabestaanden tot het uitspreken van positieve gedachten die eerder nooit geformuleerd zijn. Het is voor mij een geschenk aanwezig te mogen zijn in hun rouwproces, te luisteren naar hun verhalen, de positieve herinneringen te benoemen en structuur te mogen aanbrengen in de uitvaartdienst op een ogenblik dat zij overspoeld zijn door emoties. Ik kan helpen in hun verwerkingsproces en ik kan het gevoel creëren dat tijdens de uitvaartdienst alles verlopen zal naar hun wens en dat van de overledene.
Af en toe brengt de dood een nieuw inzicht voor wie achterblijft. We zien waarom iemand geweest is zoals hij was en dat doet ons nadenken over wie wij zelf zijn of over hoe wij handelen. Heel af en toe overwint zelfs het verdriet de verdeeldheid. Een uitvaartdienst en een koffietafel kunnen het startpunt zijn voor een nieuwe, broze verstandhouding tussen rouwende mensen. De dood doet ons verstillen en brengt ons kort bij de kern van ons eigen bestaan. Dat kan mooi zijn. Sterven om nieuw leven te geven, zoals de graankorrel in vruchtbare grond.